Mijn dochter is zo doof als Beethoven

Mijn dochter is zo doof als Beethoven. Wanneer hij bezoek ontving, en er werd hard in zijn oor gesproken, kon hij de woorden verstaan – zo is duidelijk geworden uit nieuwe persoonlijke documenten. In zijn tijd hadden we haar ook doof genoemd, nu heet ons kind slechthorend. Met haar hoortoestel en cochleair implantaat komt ze een heel eind in de horende wereld. Maar als we samen onder de douche staan hoort ze me niet. Leunt ze met haar naakte lichaampje tegen mijn buik, mijn armen om haar heen geslagen, dan kan ik zeggen wat ik wil, zelfs de trilling van het geluid voelt ze niet. Pas als ik mijn mond tegen haar oor houd, om rechtstreeks in de schelp te praten, dan licht er iets op.

Er zijn momenten dat ze er voor kiest om doof te zijn. In de ochtend leest ze in bed, haar toestel op het nachtkastje. Zij praat wel, maar hoort mij niet, en zichzelf ook niet, waardoor haar stem anders klinkt, als van een heel jong kind. Ik zet de radio aan, vouw een was op de voorzolder, zij ligt in ons grote bed in de kamer ernaast. Nog is zij in haar geluidloze wereld. Om contact te maken gebruiken we onze handen; ik tik haar aan en gebaar dat ik naar beneden ga om thee te zetten.

Later vraag ik of ze het fijn vindt om niet meteen te horen bij het wakker worden. Ze kijkt me aan en glimlacht. Ja dat is fijn, snap je dat? Ik zie het maar kan het niet werkelijk begrijpen, dat is jóuw wereld. Heb jij ook een wereld, hoe ziet die eruit? Mijn wereld is stilte.

Niet veel later komt er een dove vrouw in de boekhandel waar ik werk. Ik hoor aan haar stem dat ze niet hoort, en zie hoe aandachtig ze naar mij kijkt om te begrijpen wat ik zeg. Vroeger werd gedacht dat dove mensen ook iets aan hun hoofd mankeren. Zodra de vrouw begint te praten met haar handen wordt een fijngevoeligheid en intelligentie zichtbaar die de gedachte aan achterlijkheid onmiddellijk doet verdwijnen. In mijn gebrekkige gebarentaal probeer ik te antwoorden, ik spreek daarbij de woorden extra duidelijk uit zodat zij van mijn lippen kan lezen. Zij is opgegroeid in een andere tijd, zonder gehoortest direct na de geboorte, en zij heeft er ook later niet voor gekozen een hoorhulpmiddel in haar hoofd te laten implanteren. Zij hoort nog steeds helemaal niets, maar zij is evengoed een zelfbewuste vrouw en niets verhindert haar om in de boekhandel een boek aan te schaffen.

Later zie ik haar achterin de winkel met haar man praten. Gebarende mensen dreigen uit het straatbeeld te verdwijnen, omdat de meeste kinderen snel na de geboorte een CI krijgen, de gebaren minder nodig hebben, er niet meer mee worden opgevoed. Dit is een zegen voor de spraakontwikkeling, maar zorgt ervoor dat de dovencultuur onder druk staat. Mijn blik blijft haken aan de twee mensen die in totale stilte met hun handen praten, de stille wereld waarin ook mijn kind leeft – wanneer ze ervoor kiest.