Opstaan ontbijten de afwas de was

Een groene onderbroek is op het strandje achtergebleven, het is maat 122-128, een jongensbroekje van de Hema met een patroon van draken, half onder het zand verstopt, kwijtgeraakt tijdens het spel. Een kind dat met blote billen, gauw een warme handdoek om hem heen gewikkeld, en het gaf niet want thuis liggen de schone netjes in de lade, de kast in zijn jongenskamer, het frisgewassen ondergoed – bij thuiskomst heeft hij een nieuwe onderbroek gepakt, ook van de Hema met een patroon van rode en blauwe autootjes.
En in de vroege ochtend is het water nog fris, dan zijn er geen spelende kinderen die onderbroeken vergeten, de lucht net zo koel als het water, binnen hetzelfde als buiten. Als je erin staat, als het water tot je navel komt. Stil te staan naakt in het groen, de groene weerspiegeling de bomen er omheen, te denken: maar binnen is niet buiten en dat dat zo lastig is. Bij momenten niet te verdragen. Wat er buiten gaande is.

En wat we doen. Opstaan, ontbijten, de afwas de was. De badkamer poetsen op maandagochtend dan denk ik aan mijn broer, die altijd als ik hem probeer te bellen de badkamer poetst. Waar die van ons groezelig wordt tot het niet meer kan – de randen zwart, tandpastaspetters op de spiegel, de vloer glibberig – is het bij hem de schoonste kamer van het huis.

Als kind gingen we op zijn verjaardag naar de dierentuin, elk jaar naar een ander park. En mijn moeder vond de dierentuin stiekem ook heel leuk, toen zij zestig werd gingen we nog één keer met het gezin. Het was middenin de zomer maar het regende die dag, we kochten van die dunne regenjassen die je zo over je kleren aantrekt, meer dan een dun soort folie is het niet, je kunt ze maar één keer gebruiken. En we liepen in de gele jassen en aten zelfgesmeerde boterhammen en dat het regende maakte niet uit, er stonden nergens rijen voor de hokken, we liepen door het park, het was een heerlijke dag.

Ik moet er onwillekeurig aan denken. De doorschijnende regenjassen van lichtgeel plastic. Ik zie een filmpje en denk aan de gele regenjassen in de dierentuin van toen.

Het filmpje werd rondgestuurd. Meestal klik ik dat soort filmpjes weg, maar dit keer niet, ik had het geopend. Guernica, de stad in noord Spanje die in 1937 was gebombardeerd door de nazi’s tijdens de Spaanse burgeroorlog, historische beelden van lang geleden in zwart-wit glijden langs. En dan krijgen de beelden kleur, het lijken dezelfde skeletten van huizen, afbrokkelende flatgebouwen, een verwoeste stad in puin – maar nu zijn ze gekleurd. Hier hebben kort geleden nog mensen gewoond, hier leefden en werkten mannen en vrouwen, ze brachten hun kinderen naar school, kookten een avondmaal, gezinnen sliepen in hun eigen bed. Dat was kort geleden. Nu zien we de beelden van ruïnes waaruit elke menselijke aanwezigheid is verdwenen.

We kennen de beelden en wat we doen. Wat in godsnaam te doen. Opstaan ontbijten de afwas de was.

In het Guernica van nu. In de Noord-Spaanse stad op het grote plein. Er worden gekleurde lapjes neergelegd op de grond, in groen en rood en wit volgens een specifiek patroon. De mensen trekken van die wegwerpregenjassen aan in groen en rood en wit en gaan staan in het specifieke patroon. Volgens de aanwijzingen stelt iedereen zich op zoals het bedoeld is, en langzaam ontstaat het beeld. Van bovenaf wordt zichtbaar wat hier in stilte en op vreedzame wijze wordt uitgedrukt. Dat deze mensen zich nog herinneren, al is het generaties geleden, dat dit eerder is gebeurd. De solidariteit. Zwijgend op een plein te staan, te laten weten: wij zien jullie. Is dat wat je kunt doen, wat kunnen we doen?

Opstaan ontbijten de afwas. Hoe wij hier doorleven, een verloren onderbroek op een strandje na een zonnige dag, de horror van de mensen die alles zijn kwijtgeraakt. En wij kijken toe vanaf een scherm of een klein schermpje, we kijken toe en de tranen, ik schaam me, wat kunnen we doen, ik doe niks.

Opstaan ontbijten een filmpje kijken en in stilte huilen. Opstaan.